Reumatoidni artritis (RA) je hronična, zapaljenska bolest koja se odlikuje simetričnom upalom zglobova. Često može da zahvati unutrašnje organe, kožu i nervni sistem. Tok bolesti je progresivan. Dovodi do oštećenja i deformacija zglobova, smanjuje radnu sposobnost, povećava invalidnost i skraćuje život bolesnika

Bolest se javlja u 1% populacije, dva do tri puta češće kod žena nego kod muškaraca. Početak bolesti je obično između 25. i 50. godine života, ali se može pojaviti u bilo kojoj životnoj dobi. Kod nekih osoba bolest se smiruje spontano, a lečenje u 75% ljudi poboljšava simptome, međutim, najmanje 1 od 10 ljudi ostaju invalidi.

Koji su uzroci nastanka ove bolesti?
Uzrok bolesti je još uvek nepoznat. Pretpostavlja se da postoji genetska predispozicija koja u kombinaciji sa faktorima spoljašnje sredine, bakterijama ili virusima, dovodi do pojave bolesti. Medjutim direktnih dokaza za ovu tvrdnju još uvek nema.

Šta su glavne odlike bolesti?       

Reumatoidni artritis obično započinje jedva primetno, sa sporim razvojem simptoma i znakova, što može trajati nedeljama pa i mesecima.. Broj zahvaćenih zglobova je  različit, ali se vremenom  umnožava.. Obično su zahvaćeni zglobovi ručja, mali zglobovi šaka i stopala, ali i svi drugi periferni zglobovi, uključujući I temporomandibularni (vilični) zglob. Karakteristična je simetrična upala zglobova.

Jutarnja ukočenost, koja traje duže od 1h, predstavlja možda i najznačajniju odliku bolesti koja reumatoidni artritis razlikuje od drugih zapaljenskih reumatskih bolesti. Mogu biti prisutni i opšti simptomi zapaljenske bolesti:slabost, malaksalost, gubitak apetita, telesno propadanje i povišena telesna temperatura.

Kako prepoznati bolest?        

Ako osećate bolove prvenstveno u malim zglobovima šaka i stopala i jutarnju ukočenost dužu od jednog sata već nekoliko nedelja i pored primene antireumatika kao što je ibuprofen ili diklofenak obavezno potražite pomoć vašeg lekara u primarnoj zdravstvenoj zaštiti.

Značajan znak za ranu dijagnozu bolesti je bol u malim zglobovima prstiju šake pri rukovanju ili znak stezanja.

Definitivnu dijagnozu postavlja reumatolog koji zatim započinje i terapiju.

Koji su tipični laboratorijski testovi za reumatoidni arthritis?
Sedimentacija eritrocita (SE) je gotovo kod svih pacijenata ubrzana, kao i povišene vrednosti C-reaktivnog proteina (CRP ). Takodje, većina paijenata ima blagu anemiju.
Kod većine pacijenata se registruju specifična antitela u krvi. To su: Reumatoidni factor (RF), koji je pozitivan u oko 70% bolesnika i antitela prema tzv. cikličnom citrulisanom peptidu (CCP-RA) koje je prisutno u krvi u više od 90% obolelih.
Viša vrednost Reumatoidnog faktora i anti- CCP antitela u krvi obično znače i težu formu bolesti i lošiju prognozu

Leečenje reumatskog artritisa:
Postoje tri različite grupe lekova koje se uobičajeno koriste u terapiji RA, najčešće istovremeno zbog međusobnog potenciranja korisnih efekata. To su lekovi iz grupe dobro poznatih nesteroidnih antiinflamatornih lekova, zatim glukokortikoidi, kao i posebna grupa lekova koji mogu da promene tok same bolesti na bolje. Neki od lekova iz ove grupe su :metotreksat, hlorokvin, sulfasalazin, citotoksični agensi - azatioprin, ciklofosfamid, ciklosporin A, leflunomid.

Šta se podrazumeva pod pojmom biološke terapije reumatoidnog artritisa?
Posebno treba napomenuti grupu bioloških lekova, koji su nastali razumevanjem procesa koji se dešavaju u samoj bolesti i koji imaju za cilj, da modifikuju dejstvo pojedinih biloških produkata (citokina), koji se oslobađaju tokom promenjenog imunološkog odgovora.

Autor: dr Silvija Stević-Carević, internista, subspecijalista reumatologije i kliničke imunologije